دلایل متفاوتی برای به وجود آمدن اختلالات خواب وجود دارد، ممکن است به خاطر مسافرت، استرس بیماری و غیره باشد. البته که متوجه شدن دلیل این اختلال برای از بین بردن آن بسیار مهم است اما تأثیراتی که بر زندگی افراد می‌گذارد بسیار مشهود و عمیق‌تر است. این اختلالات خواب زمانی که بر زندگی روزمره افراد تأثیر بگذارد، نیاز به پیگیری و درمان دارد. در دنیای امروزی، به خاطر شرایط و سبک زندگی متفاوت، اختلالات استرس و اضطراب و بیماری‌های متفاوت، اختلالات خواب همواره رو به افزایش است و کم‌کم تبدیل به یکی از معضلات بشر امروزی شده است.
به طور کلی می‌توان گفت که اختلالات خواب، به گروهی از شرایط گفته می‌شود که بر توانایی منظم خوابیدن فرد، تاثیر می‌گذارد و مانع از داشتن 8 ساعت خواب مفید در اشخاص می شود. این اختلالات می‌تواند بر اثر مشکلات سلامتی یا استرس زیاد به وجود آید. طبق تحقیقات انجام شده بیش از یک سوم بزرگسالان به اختلال خواب مبتلا هستند و از این بیماری رنج می‌برند. همچنین طبق گزارشات، مشخص شده است که اکثر دانش آموزان دبیرستانی کمتر از 8 ساعت می‌خوابند. اغلب افراد به دلیل استرس زیاد، برنامه‌های کاری شلوغ و سایر عوامل بیرونی، با مشکلات خواب روبه‌رو می‌شوند. با این حال، هنگامی که این مسائل به طور منظم شروع می‌شوند و بر زندگی افراد تأثیر می‌گذارند، می‌توانند نشان‌دهنده اختلالات خواب باشند. بسته به نوع اختلالی که به آن مبتلا هستید، ممکن است به سختی به خواب بروید و در طول روز دچار خستگی مفرط شوید. کمبود خواب می‌تواند بر میزان انرژی، خلق و خو، تمرکز و سلامتی کلی بدن تأثیر منفی بگذارد.
در برخی موارد، اختلالات خواب می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری پزشکی یا روانی دیگری باشد. این اختلالات خواب، در نهایت پس از برطرف کردن مشکل زمینه‌ای، حل خواهد شد. اما زمانی که اختلالات خواب به خاطر مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای نباشد، باید به روانشناس خوب و با تجربه مراجعه کنید و طبق تشخیص و نظر ایشان، از درمان‌های پزشکی یا تغییر دادن شیوه زندگی استفاده کنید. اگر مشکوک به ابتلا به اختلالات خواب هستید، باید فوراً و بدون اتلاف وقت برای تشخیص قطعی و درمان این اختلال اقدام فرمایید. در صورتی که این اختلالات خواب هرچه زودتر و سریع‌تر درمان نشوند، عواقب بسیار جبران‌ناپذیری بر روی سلامت اشخاص خواهد داشت. اختلالات خواب همچنین می‌توانند عملکرد شما را در محل کار تحت تأثیر قرار بدهند و باعث ایجاد تنش در روابط شوند و توانایی‌های شما را در انجام فعالیت‌های روزانه مختل کند.
انواع مختلفی از اختلالات خواب وجود دارد که برخی از آنها ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای هستند. چند مورد از انواع مختلف این اختلالات، در ادامه عنوان می‌شوند :
اینسومنیا در واقع به معنای ناتوانی در خوابیدن یا عدم توانایی در خواب ماندن است. اینسومنیا می‌تواند به خاطر پروازهای طولانی مدت و مسافرت ایجاد شود و یا نشانه استرس، اضطراب، مشکلات هورمونی و یا مشکلات گوارشی باشد. اینسومنیا می‌تواند برای سلامت کلی شما مشکل‌ساز باشد همچنین می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
متأسفانه اینسومنیا بسیار شایع است، به حدی که بیش از 50 درصد از بزرگسالان در مقطعی از زندگی خود با این بیماری درگیر بوده‌اند. این اختلال بیشتر در بین زنان مسن و میانسال مشاهده می‌شود.
اینسومنیا معمولاً به یکی از موارد زیر تقسیم می‌شود:
آپنه خواب زمانی قابل تشخیص است که فرد موردنظر در هنگام خواب، با توقف تنفس مواجه شود. این بیماری یک نوع بسیار خطرناک از نظر پزشکی و سلامتی است که باعث می‌شود بدن فرد بیمار، میزان اکسیژن کمتری را دریافت کند. همچنین می‌تواند باعث بیدار شدن و از خواب پریدن شخص از خواب بشود.
دو نوع از این آپنه وجود دارد :
پاراسومنیا نوعی از اختلال خواب است که باعث حرکات و رفتارهای غیرمعمولی در طول زمان خواب می‌شود.
این حرکات عبارتند از: راه رفتن در خواب، صحبت کردن در خواب، ناله کردن،
کابوس دیدن، شب ادراری، دندان قروچه و یا فشردن فک در خواب.
سندرم پای بی‌قرار، زمانی است که فرد نیاز مبرم به حرکت دادن پاهایش را در خود احساس می‌کند. این تمایل گاهی با حس سوزن سوزن شدن در پاها همراه است. این علائم ممکن است در طول روز نیز خود را بروز دهند اما به طور کلی بیشتر در شب هنگام نمایان می‌شوند. سندرم پای بی قرار غالباً با برخی شرایط سلامتی دیگر مانند پارکینسون، نقص و اختلال بیش فعالی و نقص توجه خود را بروز می‌دهد، اما علت دقیق آن مشخص نیست.
نارکولوپسی با حملات خواب، قابل تشخیص است و هنگام بیدار شدن افراد رخ می‌دهد. در واقع این اختلال به این معناست که شخص بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی احساس خستگی می‌کند و بدون هشدار به خواب می‌رود. همچنین این اختلال می‌تواند باعث فلج خواب شود که ممکن است منجر به ناتوانی فرد از نظر جسمی شود یعنی شخص نمی‌تواند بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب حرکت کند و حتماً باید مدت زمان معینی صبر کند. اگرچه نارکولوپسی می‌تواند به خودی خود نیز ایجاد شود، اما معمولاً با بیماری‌های اختلال عصبی مانند ام اس (MS) همراه است.
درمان اختلالات خواب بسته به نوع و علت آن بسیار متفاوت است. با این حال می‌توان گفت که درمان کردن آن شامل یکسری از روش‌های پزشکی، تغییر سبک زندگی و روان درمانی است. هنگامی که به مبتلا شدن خود یا اطرافیانتان مشکوک شدید، در قدم اول باید به روانشناس خوب و با تجربه در زمینه اختلالات خواب مراجعه کنید تا ایشان تشخیص قطعی و تخصصی خود را در مورد وجود اختلالات خواب در شما، ارائه دهد. پس از تشخیص این اختلالات، با پیشنهاد و مشاوره دادن در مورد تغییر سبک زندگی، می‌توان بخش بسیاری از این اختلال را درمان کرد. در مرحله بعدی، در صورت نیاز شما و تشخیص روانشناس، مرحله دارو درمانی نیز آغاز می‌شود تا به روانپزشک ارجاع داده شوید، تا به طور ادغامی با جلسات روان درمانی و دارو درمانی به بهبودی کامل برسید. فراموش نکنید که در مورد اختلالات خواب، هرچه سریع‌تر برای درمان خود اقدام کنید، راحت‌تر درمان خواهید شد.
اگر شما کودکی دارید که اختلال بیش فعالی دارد باید رفتارتان را تغییر دهید. رفتار کردن با کودک بیش فعال نیازمند داشتن مهارت های ویژه ای است. البته باید متوجه باشید که این مهارت ها کاملا ساده هستند و با چند تغییر ساده در رفتارتان می توانید کودک تان را کنترل کنید.
کنترل کردن کودک بیش فعال یکی از دغدغه های بسیار بزرگی است که برای پدر و مادرهایی که فرزندشان بیش فعال است وجود دارد. پدر و مادر ها مدام از خودشان می پرسند که بیش فعالی کودک ما چه تغییراتی را در خلق و خوی او به وجود می آورد و ما به چه مهارت هایی برای رفتار مناسب نیاز داریم؟
در این مقاله چند تکنیک مهم برای رفتار مناسب با کودک بیش فعال را با هم مرور کنیم:
بیش فعالی به صورت معمول در سنین کودکی ایجاد می شود. این بیش فعالی قابل درمان نیست و در بیشتر افرادی که دچار این اختلال هستند تا سنین بزرگسالی باقی می ماند. اقدامات درمانی و یا مشاوره ای که برای درمان بیش فعالی کودکان انجام می شود بیشتر به این منظور انجام می شوند که از تشدید علائم جلوگیری کند و اجازه ندهد که کودکان شما زندگی سختی را تجربه کنند.
بیش فعالی در کودکان با علائمی چون اختلال حواس، نداشتن تمرکز، افت تحصیلی و پرخاشگری شناخته می شود. بنابراین زمانی ه پدر و مادرها می بینند که کودک شان توانایی برخورد مناسب و منطقی را ندارد و با افت تحصیلی مواجه شده است به این فکر می افتند که باید روش رفتاری مناسبی برای کودک شان اتخاذ کنند.
در ادامه چند تکنیک رفتار با کودک بیش فعال را مرور می کنیم:
پدر و مادر یک کودک بیش فعال بودن می تواند بی اندازه خسته کننده باشد. کودکانی که بیش فعالی هستند همیشه دوست دارند صحبت کنند. آرام و قرار ندارند و مدام در حال شیطنت هستند. به همین دلیل رفتار کردن و کنترل آن ها سخت تر از سایر کودکان است.
کودکانی که بیش فعالی دارند نیاز به توجه و مراقبت بیشتری دارند. شما به عنوان یک پدر و مادر باید بدانید که بسیاری از رفتارهایی که کودک تان انجام می دهد با این هدف نیست که قصد دارد شما را اذیت کند. بلکه این رفتار مربوط به اختلال اوست و نیاز دارد که توجه ویژه ای دریافت کند.
با گفتن جملاتی که باعث می شود کودک سرشار از خوشحالی و شادی شود او را تشویق کنید. کودک بیش فعال شما با شنیدن این جملات متوجه می شود که شما دارید به او توجه می کنید. بنابراین سعی می کند تا رفتارش را به گونه ای تنظیم کند که همیشه با تشویق های شما مواجه شود.
گفتن جملاتی مانند «آفرین» «کارت عالی بود» ، «همین طور ادامه بده» می تواند کمک بزرگی به توانایی های رفتاری کودک بکند. کودک تشویق می شود تا رفتارش را کنترل کند و از رفتارهایی که موجب سرزنش می شود پرهیز می کند.
یکی از کارهایی که می تواند به کودک بیش فعال کمک بزرگی بکند این است که برای کارهایی که می خواهد انجام دهد محدوده زمانی تعیین کنید. البته این موضوع به این معنا نیست که به کودک استرس بیشتری وارد کنید.
تعیین کردن زمان می تواند مربوط به کارهایی باشد که نیاز به تمرکز دارند. مثلا می توانید به کودک بگویید که تا ساعت هشت وقت دارد تکالیفش را بنویسد. البته به هیچ وجه نباید کودک را تنبیه کنید. حقیقتی که وجود دارد این است که ترس از تنبیه می تواند استرس کودک را بیشتر از گذشته کند. بنابراین فقط برای او پاداشی تعیین کنید که در صورت انجام کار در زمان مقرر آن را دریافت می کند.
اختلال عمده ای که یک کودک بیش فعال دارد این است که نمی تواند بر روی موضوعات مختلف تمرکز کند و مدام دچار حواس پرتی می شود. زمانی که کودک بخواهد به جایزه یا پاداشی که برای او در نظر گرفته اید برسد تمام تلاشش را می کند تا حواسش را جمع کند و رفتار بهتری از خودش نشان می دهد.
کنترل کردن همیشگی کودکی بیش فعال گزینه مناسبی برای همه شرایط های موجود نیست. گاهی اوقات شما به عنوان والدین کودک بیش فعال باید دست از کنترل کردن نتایج کارها بردارید و به کودک اجازه دهید تا خودش متوجه شود کاری که دارد انجام می دهد به کجا منجر می شود.
مثلا گاهی اتفاق می افتد که کودکان بیش فعال در برابر غذا خوردن مقاومت می کنند و دوست دارند که پدر و مادرشان به دنبال شان راه بیفتند و ناهار یا شام را به زور و قاشق قاشق به آنها بدهند. در چنین شرایطی کاری که شما می توانید انجام دهید این است که به کودک اصرار نکنید و به او بگویید که اگر غذایش را نخورد، تا شام خبری از غذا نیست.
شاید در وهله اول کودک شما فکر کند که دارید با او شوخی می کنید اما اگر ببیند که در تصمیم تان جدی هستید و بعداز این که سفره غذا را جمع کردید دیگر خبری از غذا نخواهد بود سعی می کند برای وعده های بعدی غذایی سر وقت حاضر شود تا از عواقب بعدی آن جلوگیری کند. البته نکته مهم این است که در این نوع رفتارها نباید زیاده روی کنید و باید تا حدی که کودک احساس خطر داشته باشد عمل کنید. ( ADHD Parenting Tips )
یکی از راه های بسیار مهم و کاربردی که می تواند به شما در رفتار مناسب با کودک بیش فعال کمک کند مراجعه به یک مشاور روانشناس است. مشاور روانشناس با بررسی شرایط به شما راهکارها و توصیه های جدیدی را معرفی می کند تا به کمک آنها بتوانید با کودک تان رفتار کنید.
مسئله ای که باید بدانید این است که اگر چه همه کودکانی که بیش فعالی دارند تقریبا علائم یکسانی دارند و شکل رفتاری که می کنند تقریبا مشابه است اما هر کودک ممکن است رفتارهای مجزایی از خودش نشان دهد. هم چنین گاهی ممکن است که کودک با اختلالات دیگری روبرو باشد که شما به اشتباه تصور کنید اختلال بیش فعالی مزمن است. یکی از این اختلالات اختلال شیدایی است.
پیشنهاد می کنم در این مورد حتما مقاله درمان اختلال شیدایی را مطالعه کنید.
مشاور شرایط کودک شما را بررسی می کند و در صورتی مه نیاز باشد از یک روانپزشک کمک می گیرد. روانپزشک با بررسی مجدد بیان می کند که مشکل کودک دقیقا چیست و اگر نیاز به درمان دارویی داشته باشد، روند درمان دارویی را شروع می کند. این درمان شامل شرایط ویژه ای است. بنابراین روانپزشک سعی می کند با دید کاملا باز به سمت این نوع درمان برود و به عبارت دیگر هیچ عجله ای برای این نوع درمان ندارد.
به همین دلیل مراجعه به یک روانشناس کارکشته و مجرب می تواند کمک بزرگی به شما برای رفتار درست با کودک بیش فعال بکند.
اختلال اضطراب (anxiety disorders) احساس ترس و اضطراب شدید نسبت به رویدادهای آینده و کنونی است. افرادی که با اختلال اضطرابی درگیر هستند، اغلب احساس اضطراب شدید درباره رویدادهای آینده دارند و همچنین در مواجهه با رویدادهای کنونی نیز، احساس ترس و اضطراب شدید را تجربه می‌کنند. این مشکل می‌تواند بر عملکرد روزمره این افراد تاثیر منفی بگذار و در روند فعالیت‌های آنان اختلال ایجاد کند.
نشانه‌ها و علائم اختلال اضطراب متعدد است. در این بخش، به معرفی علائم این بیماری می‌پردازیم. بهتر است، این علائم و نشانه‌ها را بشناسید تا در مواجه و رویا رویی با افرادی که اضطراب دارند به شکل مناسب و درستی رفتار کنید.
بی‌قرار بودن، احساس تنش و عصبانی بودن، می‌توانند از علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب باشند. این اختلال می‌تواند به صورت مزمن و مکرر با احساس ناراحتی و نگرانی شدید همراه باشد. بی‌قراری و حس تنش ممکن است به خاطر اضطراب و استرس ناشی از موارد مختلفی همچون فشارهای روزمره، نگرانی‌ها و ترس‌های موجود در زندگی فرد به وجود آیند. همچنین، عصبانی بودن نیز می‌تواند نشانه‌ای از واکنش‌های روانی و جسمی ناشی از اضطراب باشد.
احساس خطر قریب‌الوقوع نیز می‌تواند از علائم اختلال اضطراب باشد. افراد مبتلا به اختلالات اضطراب، به طور مداوم احساس نگرانی و خطر در مورد رویدادها و وقایع آینده دارند. ممکن است این افراد احساس کنند که اتفاق‌های بدی در حال رخ دادن هستند ، حتی در حالتی که واقعیت اینطور نباشد این احساس خطر قریب‌الوقوع می‌تواند باعث افزایش استرس و نگرانی شدید و بی‌قراری شود.
مشکل در تمرکز نیز می‌تواند یکی از علائم اختلال اضطراب باشد. افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی با مشکل تمرکز رو به رو هستند. این افراد مشکل عدم تمرکز در مطالعه و عدم توانایی تمرکز بر روی وظایف روزمره را دارند. عدم تمرکز می‌تواند کیفیت انجام کارهای فرد را با مشکل رو به رو کند.
تنفس سریع و تعریق زیاد از علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب هستند. در زمان تجربه اضطراب و استرس ناشی از اختلال اضطراب، سیستم عصبی خودکار بدن فعال می‌شود و موجب ایجاد تغییرات فیزیولوژیک می‌گردد.
در واقع، امکان دارد تنفس سریع به علت افزایش نگرانی و فعال شدن سیستم عصبی خودکار بدن رخ دهد. همچنین، تعریق زیاد نیز می‌تواند نشانه‌ای از اختلال اضطراب باشد. در شرایطی که فرد استرس و اضطراب را تجربه می‌کند، ممکن است بدن او تعریق زیادی بکند.
احساس ضعف و خستگی از علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب است. افرادی که به اختلال اضطراب مبتلا هستند احساس ضعف و خستگی بیشتری را در مقایسه با دیگر افراد تجربه می‌کنند.
پرخوابی یا بی‌خوابی می‌تواند از علائم اختلال اضطراب باشد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب ممکن است با مشکلات خواب روبرو شوند، به این صورت که یا دچار پرخوابی می‌شوند یا با مشکل کم خوابی مواجه هستند.
فکرها و نگرانی‌های مداوم در ذهن، می‌تواند موجب بی‌خوابی در شبانه‌روز گردد. همچنین، در برخی افراد، اضطراب می‌تواند موجب پر خوابی و خواب بیش از حد شود، این اتفاق به علت فعال شدن سیستم عصبی خودکار بدن در مواجهه با استرس است.
اجتناب از قرار گرفتن در موقعیت‌های اضطراب‌آور یکی از علائمی است که در اختلال اضطراب وجود دارد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب ممکن است از روبه‌رو شدن با موقعیت‌هایی که برایشان ترس‌آور است، اجتناب کنند.
ممکن است فرد از حضور در جمع‌های بزرگ اجتناب کند یا از رو به رو شدن با خاطرهای ناخوشایند و ناراحت کننده دور کند. اجتناب از موقعیت‌های اضطراب‌آور ممکن است موجب محدود شدن فعالیت‌های روزانه این افراد گردد. اجتناب از قرار گرفتن و مواجه در شرایط اضطراب آور به عنوان یک استراتژی مقابله با اضطراب استفاده می‌شود، اما ممکن است نتیجه برعکس داشته باشد و اضطراب را تشدید نموده و کیفیت زندگی را کاهش دهد.
موارد زیر از دیگر علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب هستند.
علت اصلی بروز اختلال اضطراب مشخص نیست، اما به نظر می رسد عواملی از جمله ژنتیک، محیط، میزان استرس، تغییرات مغز و یا آسیب و حادثه دخیل باشند و موجب بروز این اختلال شوند.
تست آزمایشگاهی برای تشخیص اختلال اضطراب وجود ندارد. با این حال، برخی تست ها به منظو بررسی و تعیین مشکلات فیزیکی انجام خواهند شد.
ممکن است شما به روانپزشک، روان شناس و یا مشاور ارجاع داده شوید تا با استفاده از ابزاهای تشخیصی و سوالاتی که از شما پرسیده می شود، نوع اختلال تشخیص داده شود.
نتیجه‌گیری
اختلال اضطراب یک وضعیت روانی است که با تجربه نگرانی مستمر و شدید و استرس و ترس زیاد در مواجهه با شرایط و موقعیت‌های خاص همراه است. این اختلال می‌تواند اثرات منفی جدی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. علائم اختلال اضطراب شامل نگرانی مداوم، ترس شدید، اجتناب از قرار گرفتن در شرایط و موقعیت‌های اضطراب‌آور، عدم توانایی در کنترل نگرانی و استرس، اختلال در خواب و تمرکز و… است.
مهم است که افراد مبتلا به اختلال اضطراب به این نکته توجه کنند که با مراجعه به روانپزشک و روانشناس می‌توانند مشکل خود را درمان کنند و کیفیت زندگی خوبی را تجربه کنند.