هر والدی در مرحلهای از رشد کودک ممکن است با رفتارهای غیرمحترمانه و بی ادبانه او مواجه شود. این موضوع میتواند منجر به تجربه احساسات مختلفی مثل خشم، شرم یا حتی گناه در والدین شود. هر کدام از این احساسات میتواند، واکنش نادرستی ایجاد کند. برای مثال وقتی فرزندتان را برای خوردن شام صدا میزنید، اما او جوابی مثل «برو بابا دلم نمیخواد بیام میخوام کارتونم رو ببینم» مواجه میشوید ممکن است عصبانی شوید و داد بزنید: «خیلی بی ادبی! تا یک هفته تلویزیون بی تلویزیون» یا حتی رفتارهای شدیدتری نشان دهید. باید بدانید واکنشهای شدید یا زدن برچسبهایی مثل بی ادب به کودکان، نه تنها جلوی این رفتار را نمیگیرد بلکه آن را تشدید نیز میکند. بنابراین بهتر است با ظرافت زیادی نسبت به رفتارهای بی ادبانه کودکان برخورد کرد.برای مشاوره با روانشناس کودک اینجا کلیک کنید
بی ادبی یک کودک ممکن است خشم شما را تحریک کند. برای مثال ممکن است بخواهید فرزندتان را تنبیه کنید یا فریاد بزنید: «چطور جرات کردی این طوری با من صحبت کنی؟» فراموش نکنید وظیفه شما بهعنوان والد این است که به فرزندتان شیوه رفتارکردن صحیح را بیاموزید و به او کمک کنید تا تبدیل به یک بزرگسال مودب شود.
فریادزدن یا خشمگینشدن باعث ورود شما در جنگ قدرت با کودک بی ادب میشود. در رفتار با کودک بی ادب خونسرد بمانید، از واکنش بیشازحد خودداری کنید و محدودیتهای واضحی در مورد این که چه چیزی تحمل میشود و چه چیزی قابل تحمل نیست، تعیین کنید. بیاحترامی به کودک در پاسخ به رفتار بیادبانه او در راستای آموزش احترام، بهندرت کارساز است.
قطعا هیچ والدی قصد تشویق فرزند خود را برای بیاحترامی به دیگران ندارد، اما برخی اوقات بهطور ناخواسته از این رفتارهای بی ادبانه کودک چشمپوشی میکند. بهعنوان مثال فرض کنید یکی از معلمان فرزند شما تکالیف بسیار سنگینی به او داده است. هنگامی که او شروع به بیاحترامی یا شکایت از معلمش میکند، شما هم بهطور قلبی با او موافق هستید (حداقل تا حدی). اگر شما هم از رفتارهای بی ادبانه کودک چشمپوشی کرده و او را تایید کنید، فرزندتان چه پیامی دریافت خواهد کرد؟ او میفهمد که وقتی با کسی موافق نیست، رفتار بیاحترامی قابل قبول و حتی مفید است. بهتر است در این مواقع برای رفتار با کودک بی ادب و جلوگیری از لوسشدن کودک، در اولین قدم با فرزند خود همدلی کرده و احساسات او را تایید کنید و سپس راهحل ارائه دهید.
بهعنوان مثال بگویید: «میفهمم که تو در حال حاضر احساس خستگی و ناامیدی میکنی اما این تکلیف رو به قسمتای کوچولو تقسیم کنی شاید اوضاع بهتر بشه». هنگامی که این کار را انجام دادید، به کودک بی ادب یادآوری کنید که اگرچه احساسات او قابل قبول است، اما بیادبی در هیچ موقعیتی قابل پذیرش نیست. همچنین شما میتوانید درباره روشهای محترمانهای که فرزند شما میتواند با معلم درباره مشکلش حرف بزند، صحبت کنید.
همچنین بهتر است در رفتار با کودک بی ادب در شرایطی که شما وفرزندتان تنها هستید به او رفتارهای غیرمحترمانهاش را یادآوری کنید. مثلا بگویید «من متوجه شدم اون روز وقتی دوستت اسباببازیتو برداشت، یه حرف زشت بهش زدی. میدونی این حرف بدیه و بقیه رو ناراحت میکنه؟ بهجای این حرف وقتی ناراحتی چطوری میتونی با دوستت حرف بزنی؟»
خیلی از اوقات بدرفتاری یا بیاحترامی بچهها، والدین را به سمت تنبیه کودکان سوق میدهد. فراموش نکنید که تنبیه به فرزند شما نمیآموزد که چگونه خشم خود را کنترل کرده یا مودبانه درخواست خود را مطرح کند. حتی ممکن است باعث ایجاد گسست در روابط والد و فرزند شما میشود. تنبیههای بدنی مانند کتکزدن در رفتار با کودک بی ادب سالهاست منسوخ شده و نه تنها در بهبود رفتار کودک بیاثر است، بلکه با پیامدهای نامطلوبی از جمله پرخاشگری، مشکلات سلامت روان، اختلال در توانایی شناختی و سوءمصرف مواد در نوجوانی و بزرگسالی مرتبط است. برخی از والدین اصرار دارند که تنبیه برای آموزش کودکان بی ادب ضروری است. باید بگوییم انبوهی از مطالعات تحقیقاتی وجود دارد که ثابت میکند تنبیه کودکان باید بهعنوان آخرین راهکار مورد استفاده قرار بگیرد و آن هم تحت شرایط خاص و با قوانین ویژهای که توسط روانشناسان کودک و با نظارت آنها انجام میشود.
در برخورد با کودکی که رفتار بی ادبانه نشان میدهد بهتر است به آموزش مهارتهای اجتماعی و ارتباطی بپردازید. شما نمیتوانید صرفا به کودکان بی ادب بگویید که چه رفتاری غیرقابل قبول است. بلکه باید رفتارهای صحیح جایگزین را نیز به آنها ارائه دهید. برای مثال اگر در حال صحبت با فرد دیگری هستید و فرزندتان مدام مکالمهتان را قطع میکند، بهتر است در مرحله اول از تکنیکهای آموزش صبر به کودکان استفاده کنید. سپس یک راه جایگزین به کودک بی ادب ارائه دهید. مثلا به او بگویید هر موقع احساس کرد نیاز به صحبت با شما دارد میتواند بهجای ضربهزدن به شما، جیغکشیدن یا بددهنیکردن، فقط آرام دست شما را فشار دهد. این راهکارها به بچههای بی ادب کمک میکند تا بفهمند که راهکارهای غیرمحترمانه پاسخگو نیست و راههای دیگر شاید زودتر و سریعتر نیازهای آنها را برطرف کند. روانشناس کودک در تهران می تواند به شما کمک کند